Altın, tarih boyunca insanoğlunun gözdesi olmuş, değeri hiç eksilmeyen bir hazine. Gümüş ve bronz çağlarından günümüze, bu altın sarısı metal hem estetik değeri hem de finansal güvencesi ile insanların hayatında daima önemli bir rol oynamıştır. Gelin, altının sırlı dünyasına birlikte bir yolculuk yapalım. Altının tarihini, çıkarma yöntemlerini, kullanım alanlarını ve daha fazlasını keşfedin. Hayatımızın parçası olan bu değerli madeni yakından tanıyalım.
Altın, insanoğlu tarafından keşfedilen en eski ve en değerli madenlerden biridir. Asırlardır kıymeti tükenmeyen ve kullanım alanı her geçen gün daha da genişleyen bu değerli maden en çok aksesuar alanında ve yatırım amaçlı kullanılmaktadır.
Takıdan ev dekorasyon malzemelerine kadar hayatın içinde yer alan bir madendir. Çıkarılması zor, işlenmesi ise emek gerektiren bu madenin değeri ise sürekli değişim gösterir. Bunun yanında doğada işlenebilir kriterlerde yaygın olarak bulunan madeni bulunmadığı için de kıymetli madenler arasında kabul edilmektedir.
Periyodik tabloda bir element olarak karşımıza çıkan Altın, Gümüş ile birlikte bulunursa “Elektron“, Cıva ile bulunursa “Amalgam” olarak isimlendirilir. Sertliği 2,5-3 olarak belirlenmiştir. Oldukça yumuşak bir metaldir.
Künye
| Atom numarası | Z=79 |
| Atom ağırlığı | M=196,967 |
| Simgesi | Au |
| Sertlik | 2,5-3 |
| Renk | Yaldızlı, ışıltılı sarı |
Altın Bulunan ve Çıkarılan Yerler
Aslında doğada yaygın olarak bulunur fakat işletme değeri sağlayacak yoğunlukta içeren madeni oldukça azdır. Çıkarılan yataklar ikiye ayrılır: Birincil yataklar ve ikincil yataklar.
- Birincil Yataklar (Kuvars Damarları)
Birincil yataklar, kuvars bakımından zengin kayalardan oluşur. Söz konusu kayalar, gümüş ve altın madeninin yanı sıra, çeşitli sülfürlerde içerir. Hidrotermal Kuvars damarlarında külçe yada kristaller halinde bulunur.
- İkincil Yataklar (Alüvyonlar)
İkincil yataklar, birincil yatakların aşınmasından kaynaklanan alüvyon kökenli çökellerdir ve boyları milimetrik boyutlarda olan altın tanecikleri içerir. Bu tanecikler yoğunlukları nedeniyle bir araya toplanarak daha büyük kütleler oluşturabilir. Pullar halinde yada külçeler halinde bulunabilirler.
Altın Çıkarılan Yerler
Kaliforniya, Yukon, Ural ve Brezilya bölgeleri çıkarılan büyük külçeleri ile ünlenmiştir. Afrika’da bulunan Kongo Cumhuriyeti’nde de büyük külçelere rastlanmıştır. Venezuela, Rusya, Alaska, Kanada ise güzel, büyük kristalleri ile bilinir. Guyana ve Fransa ülkeleri ise Alüvyon bakımından zengindir. Bu ülkelerde damar da bulunmaktadır.
Altın Nasıl Çıkarılır?
Altını bulunduğu noktadan çıkarmak, ayıklayıp temizlemek için mekanik veya kimyasal işlemler uygulanmaktadır.
Mekanik İşlemler
Dünya genelinde kuvarslı yada şistli damarlardan yada altınlı kumlardan çıkarılır. Mekanik yöntemde, öncelikle çıkarılan mineral öğütülerek ince toz haline getirilir, ardından su ve yağlı bir madde karışımında yıkanır.
Diğer bir yöntemde ise bulunan mineral öğütme yada yıkama sırasında, “malgama” diğer bir deyişle “cıvayla alaşım (amalgam)” işlemine tabi tutulabilir. Elde edilen ürün damıtılarak altın ayrılır. Bu işlem ayrıca klor suyuyla işleme olanağı verir özellikle malgama’dan sonra). Bu işleme de klorürleme denir.
Kimyasal İşlemler
Kimyasal işlemde ise mekanik işlemle yıkanma bittikten sonra civalı bir malgalama işlemine başvurulur. Malgalama sonrasında damıtma yapılarak altının temizlenmesi, ayrışması sağlanır. Altın çıkarılan yerler bu işlemlerin yapılabileceği kadar yoğun olmalıdır ki altın değerlendirilebilsin.
Altın elde etmek için son dönemlerde yapılan işlem ise siyanürleme işlemidir. Siyanürleme işleminde toplanan metal, sodyum siyanür içerisinde çözdürülüp dibe çöktürülür. Dibe çöken altın sonrasında ayrıştırılıp toparlanır. Görece daha fazla tercih edilen bir yöntem olsada bu işlemin doğaya zararı olur.
Altın Ölçü Birimleri Nelerdir?
Altın Ayarı Nedir?
Saf yani katkısız altına “24 ayar” adı verilir. Saflığı 1000′de 1000’dir. Binde 900’lük değer ise (net rakam: 0,9166) 22 ayardır. Bu madenden yapılan paralar 22 ayar ile basılır. Saf halde çok yumuşak, kolay dövülen bir madendir. Bu yüzden takı vb. bir ürün yapılacaksa sertliğini artırmak için başka metallerle alaşım yapılır.
Takı yapımında kullanılan, işlenen altının ayarı ise içerisine katılan diğer metallerin oranına göre değişir ve rakam küçüldükçe alaşım içerisindeki oranıda azalır.
En bilinen Altın Ayarları:
- 22 ayar
- 18 ayar
- 14 ayar
- 10 ayar
Ayarlar ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Altından üretilen takı ve diğer eşyaların üstüne genellikle ayarlarını belirten damgalar vurulur. Bir ürün alırken üzerindeki damgayı kontrol edebilirsiniz.
Alaşımlarında en çok kullanılan metaller bakır, gümüş ve nadir de olsa platin’dir. Platin altına göre daha pahalı bir maden olduğu için fazla tercih edilmez. Bakır, altın para yada sarı altında; gümüşse %10 oranında İngiliz altınında ve %50 oranında beyaz altında yer alır. Beyaz altın yapımında platinde kullanılabilir ancak maliyeti arttıracaktır.
Altın çok yoğun ve yumuşak bir metaldir. 1063 °C’ de erir, 2 600 °C de kaynar ve yeşilimsi sarı bir buhar çıkarır.
Ons Nedir? Kullanımı Nasıldır?
Ons gümüş, altın, platin gibi değerli metallerin ve bazı değerli maden taşlarının ölçülmesi için kullanılan ve uluslararası piyasada geçerliliği olan, 31.10 gram olarak kabul edilen ölçü birimidir.
1 ons = 31.10 gram
Altının Kullanım Alanları Nelerdir?
İşlenmesi oldukça zahmet gerektiren bir süreçtir. Sonrasında ise şekil verilmesi, piyasada yerini alması da pahalı bir dönem olarak nitelendirilir. Piyasada altın denildiğinde akla gelen ilk kategori aksesuardır. Aksesuar olarak çoğunlukla bilezik, bileklik, saat, yüzük, kolye, küpe gibi takı ürünlerinde tercih edilir.
Değerli bir maden olması sebebi ile sadece takı olarak değil yatırım amaçlı da kullanılmaktadır. Fiziksel olarak yada bazı bankalarca açılan “altın hesabı” ile dijital olarak bu madene sahip olabilir, yatırım yapabilirsiniz.
