Türkiye’de Çıkarılan Değerli Taşlar

Yarı Değerli Taşlar (Doğal Taşlar), bağlı oldukları gruplar ve alt türleri ile yerküremiz üzerinde oldukça geniş bir alana yayılmış durumdalar. Bazı taşlar oldukça nadir, bazıları ise bol miktarda bulunabiliyor. Bazı değerli taşlar ise sadece belirli bir yerde çıkıyor. Örneğin Zultanit adıyla bildiğimiz Diaspor taşı Dünya üzerinde sadece Muğla- Milas’ta yeralan madenden çıkarılıyor. Bu sebeple Türk Diaspor’u olarakta anılıyor.

Bu durumdan hareketle Türkiye’de çıkarılan değerli taşlar için kabaca liste çıkardık. Mutlaka eksikler olacaktır, liste dışında bildikleriniz varsa yorum olarak atabilirsiniz, böylece listemize sizinde katkınız olmuş olur. 🙂

Türkiye’de Çıkarılan Doğal Taşlar

– Akik (Agat)

Akik taşının çıkarıldığı başlıca yerler aşağıdaki gibidir. Ancak yurdumuzun genelinde akik taşına rastlanır. Özellikle sıcak su kaynakları çevresinde bulunurlar. Ayrıca Akik Taşı Özellikleri ve Faydaları yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Ankara/Çubuk Civarı: Çubuklu Akik (Skolezit Agat), Ateş Akik (Agat)

Susuz Köyü civarında kalsedon ve kuvars oluşumları ile birlikte görülür. Az da olsa bantlı akiklerde görülmektedir. Akik, volkanik faliyetler sonucunda silisli suların dolanımı ile riyolitik kayaçların arasında oluşur. Çubuk yapısı ise sonradan gelişen zeolitlerin göstergesidir.

Eskişehir: Bantlı Akik, Dendritli Akik

Dendritli yapı çoğunlukla Magnezyum ve Demir kaynaklıdır.

Bilecik: Yosunlu Akik (Agat)

Yalakdere köyü civarında şeffaf opaller ile birlikte görülür.

Çamlıdere ve Kızılcahamam: Taşlaşmış Ağaç Akik (Agat)

Yozgat: Kendine has desenleri olan akikler çıkarılır.

Erzurum/Şenkaya: Çeşitli akik türleri görülmektedir.

– Aktinolit (Nefrit)

Aktinolit bir asbest mineralidir. Koyu yeşil yada siyahımsı yeşil renklerde görülür. Nefrit yada Jade olarak ta adlandırılırlar. Daha fazla bilgi için Nefrit Taşı yazımıza göz atabilirsiniz.

Küre Dağları ve Tokat/Erbağ

– Jade

Jade, yeşim taşının bir türüdür. Nefrit koyu yeşil, Yeşim taşı daha berrak, sarımsı ve morumsu renkler içerebilir.

Bursa-Harmancık civarında: Mangan iyonlarından dolayı lila renk alan türü görülür.

Harmancık: Koyu yeşil renginin yanı sıra morumsu ve nadiren siyah renkte de görülür.

– Ametist

Ametist genelde demiroksit açısından zengin yeraltı sularının yüzeye yakın olan kısımlarında görülür. Daha detaylı bilgi için Ametist taşı özellikleri ve faydaları yazımızı inceleyebilirsiniz.

Balıkesir/Dursunbey, Ordu-Fatsa, Yozgat ve çevresi

– Apatit

Fosfatlar grubuna ait olan Apatit, Yeşilin tonları renklerdedir. Apatit Taşı detaylarına ilgili yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Hatay/Yayladağ ve Urfa/Birecik: Fosfat yatakları içerisinde Apatit görülür.

Bitlis ve Menderes Masifi (Muğla/Milas)

– Aragonit

Türkiye’de değişik yerlerde farklı şekillerde görülmektedir. Afyonkarahisar civarında mermer oluşumları ile beraber bantlı olarak görülürken Antalya‘da mercan olarak görülür.

– Azurit

Özellikle bakır bulunduran kayaçların içerisinde başka mineraller ile birlikte bulunur. Bunlar pirit, malahit, krizokol, kalkopirit ,kovelin, kuprit ve bornit gibi minerallerdir. Çoğunlukla bakır yönünden zengin Karadeniz  bölgesinde oluşur.

– Beril Grubu

Beril grubuna ait taşları incelemek için ilgili yazımızı okuyabilirsiniz. Beril Grubu Taşları Nelerdir?

Manisa/Gördes: Granit pegmatitler ile birlikte akuamarin

Erzurum/Şenkaya: Zümrüt

– Kyanit

Manisa/Demirci civarında,

Menderes Masifi:  Mika şistlerin içerisinde bazen kuvars ve biotit mika ile beraber görülmektedir.

Yozgat/Akdağmadeni

Bitlis Masifi

– Diaspor

Muğla-Milas: Eski boksit ocaklarında zımpara taşı oluşumları içerisinde bulunur. Ticari olarak Zultanite ve Csrite olarak adlandırılır.

– Florit

Çoğunlukla çinko ve kurşun yataklarında, sıcak su kaynaklarında, uranyum mineralleri ile beraber görülür.

Kırşehir/Kaman ve Çiçekdağı: Mor florit,

Yozgat: Yeşil florit,

Bursa/Uludağ: Beyaz florit

– Granat (Almandin)

Granat Taşı hakkında detaylı bilgiler için Granat Taşı Özellikleri yazımıza göz atabilirsiniz. Çıkarıldığı yerler;

Menderes Masifi 

Muğla/Milas Alabandin civarı

İzmir/Menderes Görece Köyü

Eskişehir/Sarıcakaya

– Kalsedon

Kalsedon taşının mat, şeffaf , yarı şeffaf, çatlak dolgusu, jelimsi yapı gibi çeşitli oluşumları vardır. Silisli suların bulunduğu yerlerde çoğunlukla görülür.

Eskişehir/Sarıcakaya ve Mayıslar civarı: kum taşları ve fay çatlakları içerisine yumrular şeklinde dendritli kalsedon,

Tokat/Zile: tipik leylak ve mor renkte kalsedon çakılları,

Yozgat civarı: Ametist ile beraber böbrek yapılı kalsedonlar,

Bolu/Kıbrıscık: Jeotermal kaynakların ve fay çatlaklarının bulunduğu yerlerde görülür.

– Korindon

Menderes Masifi: zımpara yatakları içerisinde Diaspor ve Manyetit ile beraber bir alaşım olarak rastlanmaktadır. Pembe kırmızımsı olanına yakut (krom içeriğinden dolayı), mavi renkte olanına safir (titanyum içeriğinden dolayı) denir.

– Krizopras

Manisa/Alaşehir: sarımsı-yeşil krizopras,

Biga: koyu yeşil,

Eskişehir/Sivrihisar: koyu yeşil

– Kuvars

Aydın/Çine/Ovacık, Aydın/Koçarlı’da, Karacasu’da, Menderes Masifi:  iri dağ kristalleri,dumanlı kuvars ve citrin ile beraber rastlanmaktdır. Kuvarsla beraber siyah turmaline de rastlanmaktadır.

Ankara/Beypazarı ve Kars/Kağızman: kuvars damarlarına ve kristallere rastlanmaktadır.

– Malahit

Türkiye’de bakır yataklarında, özellikle Karadeniz bölgesinde görülür. Ayrıca çinko ve kurşun ocaklarında da ikincil mineral olarak bulunabilir.

– Manyezit

Bursa/Harmancık ve Orhaneli civarı: Krom ocaklarında yumru yapılı açık beyaz renkli,

Afyon civarı: Jel manyezit şeklinde oluşumlar da vardır.

Kütahya’da ve Erzurum’da önemli manyezit oluşumları gözlenmektedir.

– Oltu Taşı

Erzurum/Oltu: Linyit oluşumları ve silisleşmeye başlamış odun kömürü içerisinde bulunur. Dünyadaki en büyük rezervlerden biri Türkiye’dedir.

– Opal

Afyon/Bayat: Opal çakılları yosunlu opal, süt opali, jasper-opal ve yer yer kalsedon,

Eskişehir/İnönü: Dendritli opal,

Eskişehir/Karkın: Süt opali,

Bursa/Harmancık ve Kütahya/Simav: Ateş opali (Bursa’daki ateş opali kahverengimsi,Kütahya’daki tipik dünyaca ünlü turuncumsu kırmızı ateş opali)

Erzurum/Şenkaya: Zümrüt opali (yeşil opal). Şenkaya opallerinde manzara oluşumları özellikle tipiktir.

– Obsidyen

Kars -Erzurum arasındaki yörede: Volkanik faaliyetler sonucu oluşan obsidyenler,

Sarıkamış-Yayıklı köyü civarı: Orman bölgesinde çakıltaşları boyutunda, iri kayaç şeklinde simsiyah obsidyen, gri-siyah obsidyen , mahagony-obsidyen (benekli obsidyen), yosun desenli parlak obsidyenler görülür.

Kars-Sarıkamış-Mescitli civarı: Çakıltaşı şeklindeki kayaç oluşumları olarak camsı şekillerde arazide rahatlıkla gözlenebilen obsidyenler bulunur.

Bitlis ve Nevşehir civarı: Nadir olarak yeşilimsi obsidyen oluşumları görülür.

– Feldspat

Bilecik: Feldspat ocaklarında “güneş taşı” adıyla mevcuttur.

– Olivin

Toros dağları: Zeberced ismiyle de anılan zeytin yeşili kahverengi arasında olivin,

Muğla ve Bursa kromit ocakları: peridotit masiflerinin olduğu yerlerde

– Ortoklas

Aydın/Çine: Ovacık ve Yeniköy köylerinde görülür. Şeffaf ve renk değiştiren çeşitleri aytaşı olarak adlandırılır.

Muğla/Yatağan: Feldspat ocaklarında şeffaf kristallere rastlanmaktadır.

– Rodonit

İzmir/Konak: Güzelbahçe-Payamlı köyü civarında morumsu renklerde görülmektedir.

– Rodokrozit

İzmir/Menderes: Efem çukurunda konsantrik şekillerde morumsu renkte rodokrozite görülür.

– Rutil

İzmir/Ödemiş ve Bursa/Keles: Rutil ve Rutil kuvarsa rastlanmaktadır.

Bitlis Masifinde de az da olsa görülmüştür.

– Lüle Taşı (Sepiyolit)

Eskişehir: Ultrabazik kayaçların ayrışma ürünü olarak serpantin ve manyezit oluşumuna paralel olarak görülmektedir.

– Smitsonit

Kurşun ve Çinko bakımından zengin yörelerde görülür. Kurşun ve çinko cevherleşmesinin karbonatlar içerisinde bulunduğu yerlerde genellikle ikincil mineral olarak galenit, sfalerit, seruzit, anglezit gibi mineraller ile birlikte görülür.

– Hematit (Spekülarit)

Kayseri , Yozgat/Sarıkaya manganez yatakları, Malatya/Pötürge metalik parıltılı oluşumlar dikkat çekmektedir.

**Türkiye’deki spekülarit yatakları sadece maden yatağı olarak değerlendirilmektedir. Yarı değerli taş olarak henüz kullanım alanı yaratılamamıştır.

– Topaz

Türkiye’de farklı yörelerde görülür. Çoğunlukla apatit, kyanit ve turmalin mineralleri ile beraber metamorfik masiflerde rastlanmaktadır. Bursa/Keles, Malatya/Pötürge ve Kütahya/Simav civarında metamorfik kayaçlarda rastlanmaktadır.

– Turmalin

Yozgat/Doğankent: Oruklar köyü civarında granitik oluşumlar içerisinde Lityum açısından yüksek pembe Turmalin olarak bulunur.

Menderes Masifi: Metamorfik kayaçlar içerisinde gnays içerisinde görülür.

Aydın/Çine ve Karacasu: Siyah Turmalin’e rastlanır.

Malatya/Pötürge: Pirofillit yataklarında kahverengi turmalin görülür.

Türkiye’de çıkarılan değerli taşlar bunlarla sınırlı değildir elbette. Toprağın altında kimbilir ne cevherler vardır keşfedilmeyi beklenen. Biz sadece bilinenler bahsettik. Listeyi zaman içerisinden güncellemeye çalışacağız.

Yukarıda saydığımız bölgeler ya da Türkiye’nin her hangi bir il yada ilçesine en uygun fiyatlarla ulaşabilmek için NeredenNereye.com üzerinden otobüs bileti alabilirsiniz.