Yüzyıllardır kullanılan ve son yıllarda en popüler dönemini yaşayan Lavanta bitkisi, Fransa’nın ünlü lavanta bahçelerinden sonra ülkemizde de birçok şehirde yetiştirilmeye başlandı. Sabundan kolonyaya, çayına, aromatik yağına kadar sayısız üründe kullanılan mucizevi ve faydalı bir bitki lavanta…
Lavanta etkileri ve faydaları sebebiyle doğal taşlarla yakın ilişkili çalışan bitkilerden…Bizde bu sebeple lavanta ve en bilinen faydaları hakkında detaylı bir yazı hazırladık. Lavantanın sayısız faydasını tabiki bir yazıda toparlamak çok zor. Mümkün olduğunca en çok işimize yarayacak olanları seçmeye çalıştık.
Lavanta Bitkisi Hakkında
Akdeniz iklimine özgü bir bitki türü olan Lavanta, Lavandula ismi ile de bilinir. Ballıbabagiller ailesine mensup çokça tanınan ve bilinen çiçektir. Boyu en fazla 1 metre civarına kadar uzayabilir ancak genelde daha kısadır. Soğuk yeşil tonlarda çalı tarzında bitkinin, dal olarak niteleyebileceğimiz yaprakları, birbirlerini kesen doğrular gibi narin ve uzundur. Gri renge dönük olduğu için yeşil rengi bazı açılardan bakıldığında gri (gümüşümsü) renkte görünür. Sapı olmayan lavanta incecik pamuksu tüylere sahiptir.
Çok fazla türü vardır. İnce, uzun saz gibi mızrağa benzeyen şeklinden tutunda, oval diyebileceğimiz yumurta benzeri çeşitli şekillerdedir. Çiçeklerin dizilimi ise dairesel olarak birbirinin arkasına gelecek şekilde bitkinin, uzun bedenine yerleşmiş vaziyette, lila dan mor renge binbir güzellikte tondadır. En bilinen bu renklerinin yanı sıra mavi ve kırmızı renkli çiçekleri de vardır. Lavanta türleri hakkında bilgi için bağlantıyı inceleyebilirsiniz. Bodur ağaççık olarak nitelenen lavanta bitkisi gerek güzel kokusu, gerekse nefes kesen güzel çiçekleri ile en bilinen ve sevilen bitkilerin başında gelir. Lavanta genellikle Temmuz ayının son haftasına doğru hasat edilir.
Birçok cinsi bulunan lavantaya ülkemizde, Karabaş otu da denir. Yaygın olarak yetiştirilen lavanta, Avrupa’da Akdeniz kıyılarındaki ülkelerde, Hindistan’da, Orta Doğu’da, Avustralya, Yeni Zelanda ve Amerika’da da yetişir.
Lavanta türleri bazen yetiştikleri ülkenin ismi ile de anılır. Örneğin, İngiliz lavantası, Portekiz lavantası gibi…
Lavanta Faydaları
Doğada var olan birçok bitki gibi Lavantanın da keşfedilmiş yahut keşfedilmemiş birçok faydası vardır. Burada bilinen yararlarından kısaca bahsetmek isteriz.
Tabii ki eşsiz güzelliği ile kullanılmaya başlandığı ilk zamanlardan itibaren evlerin yaşam alanlarının vazgeçilmez unsuru olmuştur. Hele ki insanı kendinden geçiren o harikulade kokusu… Burada bir parantez açmalıyız; kokusu sadece insanları değil, birçok canlıyı etkilemektedir.
- Lavanta kokusu sinek, böcek ve haşere olarak bilinen hayvan türleri üzerinde caydırıcı bir etki yapar; ki bu keşfedildiği ilk andan itibaren evlerde kiler, ambar yahut tüm ev içerisinde mutlak suretle korunma amaçlı bulunmasına yol açmıştır.
- Arıtkan özelliği nedeniyle eskiden beri temizlik ve tedavi yolu olarak kullanılır.
- Sakinleştirici etkisi, mide bağırsak sistemine faydaları bilinen yararlarının başında gelmektedir. Özellikle bağırsak da bulunan zararlı organizmaların atılımına faydalıdır.
- Bağırsaklarda biriken ve sancı yapan fazla gazın dışa atılmasına yardımcı olur.
- Safra kesesine zararı olan bakterilerinden arındırır.
- Stres ve yorgunluk giderici özelliği de vardır; bu sebeple bilhassa spalarda ve masaj salonlarında tercih edilir.
- Kaslarda oluşan istem dışı kasılmalarda etkilidir; giderilmesine yardımcı olur. İdrar söktürücü özelliği de vardır.
- Kan akışını düzenleyip, hızlandırmaya yardımcı olduğu gibi vücudun koruma sistemine de fayda sağlar.
- Eski zamanlardan beri yaralanmalarda kesiklerde kullanılır.
- Bununla birlikte kanamayı durdurması ile bilinir.
- Özellikle vücut ağrılarına (el, ayak vs.) gibi çok iyidir.
- Cilt yenilenmesine yardımcı, kaşıntı ve döküntü gidericidir.
Lavanta Kullanım Alanları
Yukarıda çok çeşitli faydalarından bahsettiğimiz Lavantanın kullanım alanları geçmişten günümüze kadar çok değişmemek ile birlikte fazlalaşmıştır.
Örneğin geçmişte de kokusu itibariyle krem formunda parfüm olarak kullanılmış ayrıca arıtkan özelliği ile ortam içerisinde yakılarak havanın temizlenmesi sağlanmıştır. Tütsüleme (Buhurlama) tekniği ile bulunduğumuz ortamı kullandığımız eşyaları temizleme ritüelini hala devam ettirmekte ve özellikle değerli maden yahut taşların arıtılmasında fayda sağlamaktadır. Lavanta bitkisi şimdilerde formu değişmiş olsa da parfüm olarak kullanılmakta ayrıca, yine kozmetik ve sağlık alanında işlenmek üzere çeşitli krem ve yağlar yapılmaktadır. Bununla birlikte yine evlerimizde hem dekorasyon hem de haşerelere karşı naturel bir çözüm olarak dolaplarımızda kullanmaktayız.
Stres ve yorgunluğa iyi bir yardımcı olduğu için son dönemlerde oldukça popüler hale gelen aromaterapi, cilt yenileyici masaj tekniklerinde, yoğun iş yaşantısından uzaklaşmak isteyen herkesin tercih ettiği spa merkezlerinde, kullanılmaktadır.
Lavanta Tütsüsü ve Kullanım Alanları
Tütsü, negatif enerji (nazar), stresten arınmayı sağlarken aynı zamanda antiseptik özelliği ile de bulunulan ortamı temizler.
Lavanta bitkisi bu anlamda sıklıkla tütsüleme amacıyla kullanılır. İçeriğinin arındırma, şifalandırma, sakinlik verme, yorgunluk alma özelliği ve en önemlisi hoş kokusu lavantayı evlerimizde, işyerlerimizde kısaca her zaman her yerde kullanılmaya müsait kılan özelliğidir.
Lavanta tütsüsünü, negatif enerjiyi uzaklaştırmak için kullandığımız gibi bulunduğumuz ortamı temizlemek ve kötü kokuları doğal yolla gidermek içinde kullanabiliriz. Özellikle sıkça dışarıda kullandığımız materyallerimizi lavanta ile tütsüleyerek hem hoş kokmasını sağlar; hem de enerjisini sıfırlamış oluruz.
Lavanta tütsüsü nasıl yapılır?
En bilinen şekli, çoğunlukla buketler halinde bağcıkla bağlanıp, kurutulan ve o şekilde yakılarak yapılandır. Bunun yanı sıra, tütsüleme için kullanılan tütsülüklere kurutulan lavantaları ufalayıp yakarak da tütsüleme yapılabilir.
Lavanta tütsüsü ile enerji temizliği
Yaşam alanlarımızda yahut kullandığımız eşyalarda lavanta tütsüsü ile enerji temizliği hem bizi içsel anlamda rahatlatan hem de bulunduğumuz yerin, dokunduğumuz tüm eşyaların enerjisini yenilemek, üzerinde oluşan negatif oluşumu gidermek için en doğal yöntemdir. Peki bu enerji temizlenmesini nasıl yapabiliriz?
Öncelikle buket olarak hazırlanan veya bir tütsülüğe konulan kurutulmuş lavantayı hafif bir şekilde yakmalısınız; kesinlikle alev almadan sadece dumanı tütecek kadar, sonrasında bu şekilde içten içe yanan tütsüyü kapı girişlerinden başlayarak pencere kenarlarında kapı arkası ve köşelerde gezdirerek bulunduğunuz tüm mekanı tütsüleyin; gerekli gördüğünüzde elinizle yahut bir yelpaze vs. gibi bir materyalle dumanı yönlendirin. Özellikle dokunduğunuz ya da dışarıda sıkça kullandığınız eşyalarınızın etrafında ya da üzerinde tütsüyü gezdirmeniz; enerjisinin yenilenmesine fayda sağlayacaktır. Tütsü nasıl yapılır? hakkında daha fazla bilgi için ilgili yazımızı inceleyebilirsiniz.
** Tütsünüzü asla yanar haldeyken odada bırakıp gitmeyin. İşiniz bittiğinde söndürdüğünüzden emin olun.
Lavanta Yağı ve Aromaterapi
Son yıllarda popüler olan Aromaterapi uygulamalarında da lavanta yağının kullanımı oldukça yaygın. Aromaterapide yağlar iki gruba ayrılır. Uçucu yağlar ve Sabit yağlar. Aromaterapi denildiğinde akla ilk gelen yağlardan Lavanta Yağı ise uçucu yağlar grubundadır ve buhar distilasyonu ile üretilir.
Aromaterapide kullanılan yağların etkisini görmek istiyorsanız kullandığınız yağın kalitesi, gerçekliği, uygulama tekniği ve dozajı çok önemlidir. %100 saf ve doğal, buhar distilasyonu uçucu yağlar en kalitelileridir.
Lavanta uçucu yağı genellikle bir sabit yağ ile karıştırılarak kullanılır. Özellikle cilt ve saç bakımı gibi uygulamalarda direkt olarak cilde sürülmemelidir.
Buhurdanlık aracılığı ile kullanacağınız lavanta uçucu yağı ile evinizin yada işyerinizin havasını değiştirebilirsiniz.
Lavanta Uçucu Yağı Faydaları
Lavanta uçucu yağının faydaları da lavanta bitkisininkiler ile benzer özelliktedir. Ancak uçucu yağ formunda, daha konsantre ve özel bir ürün olduğu için bazı alanlarda daha etkilidir.
- Aromaterapide kullanılan lavanta uçucu yağı koku duyumuza hitap ederek ilk olarak zihnimizin rahatlamasını sağlar,
- Bedensel tedavi sürecinde uygulanan tekniklerle vücudun ihtiyacı olan rahatlama ve fiziksel enerjimizin yerine gelmesine yardımcı olur.
- Rahat ve huzurlu uyku sağlar,
- Bebekler üzerinde de yatıştırıcı etkiye sahiptir.
- Ağrıları azaltıcı etkisi vardır.
Lavanta suyu nedir? Nasıl yapılır?
Lavanta suyu, buhar distilasyonu ile lavanta yağı üretilirken elde edilir. Aynı zamanda lavanta bitkisini kaynatarak ta lavanta suyunu elde edebilirsiniz. Kaliteli bir lavanta suyunu cilt bakımı için kullanabilirsiniz.
Lavanta Bitkisinin Doğal Taşlar ile Birlikte Kullanımı
Lavanta, doğal bir şifa kaynağı olmasının yanı sıra özellikle tütsü olarak doğal taşların enerjilerinin nötrlenerek yenilenmesi, negatif enerjinin temizliğinde en çok tercih edilen bitki türüdür.
Ufalanma riski olan, sertlik derecesi düşük ve kırılgan doğal taşların temizlenmesi için tütsü kullanıyoruz. Lavanta da yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden dolayı en fazla tercih edilen tütsülerden biridir.
Lavantalı tütsü yakılan ortamında enerjisini temizlediği için taşınızı temizlerken aynı zamanda bulunduğunuz odanın da enerjisini yenilemiş olursunuz.
Lavanta Çayı Nasıl Yapılır? Nasıl Demlenir?
Lavanta çayı, kişi sayısına göre değişmek ile birlikte 1 yahut 2 çay kaşığı kadar çiçeksiz lavanta yaprağından yapılır.
İçecek kişi sayısı göz önüne alınarak, en az yarım bardak en fazla 2 bardak su kaynatılır. Kaynayan su servis edilecek sürahi yahut bitki çayı çaydanlığına alınır; içine yukarıda belirtilen ölçekte lavanta yaprağı konularak demlenme süresine bırakılır. Bu süreç en az 5 dakika en fazla 10 dakika olmalıdır.
Tat ve koku yoğunluğu sebebiyle uzun süre demlenmesi damakta acı bir tat bırakacağından demlenme süresi daha fazla uzatılmamalıdır. Lavanta kesinlikle suda kaynatılan bir bitki değildir, sadece kaynamış suda bekletilerek demlenir. Tatlandırmak için biraz limon sıkabilir ya da bal ekleyebilirsiniz..
Lavanta Çayının Faydaları
Lavantanın çayı, soğuk algınlığı durumlarında, bağırsak şişkinliği, mide rahatsızlıkları gibi sindirim rahatsızlıklarına iyi gelir. Çay olarak kullanacağınız lavantanın dozajı önemlidir. Herhangi bir alerjiniz yada rahatsızlığınız varsa kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışınız.
Bilhassa saç derisine uygulanan lavanta çayı, kuruluk ve egzamaya iyi gelir, kepeklenmeyi giderir. Kaşıntıyı yok eder. Saça parlaklık, canlılık vererek güçlendirir.
Geçmişten Günümüze Lavanta Kullanımı (Lavanta Tarihi)
Günümüzde kozmetikten gastronomiye (mutfak-yemek), tekstile ve en önemlisi de tıp ve eczacılık bilimine kadar daha bir çok alanda kullanılan lavanta bitkisi, geçmişte şimdiki kadar yaygın olmasa da birçok alanda kullanılmıştır.
Hoş kokusu ile dikkat çeken Lavanta, Antik Mısır döneminde ekilerek kullanılmaya başlanmış, lavantanın antiseptik olması gibi faydalarının öğrenilmesi ile kullanımı daha da artmıştır.
Mısırlılar, tıbbi anlamda döneminin en ilerisinde olan medeniyetti. Birçok bitki ve hayvansal materyalden yağ ve krem gibi malzemeler üretmişlerdir. Bu ürünleri hem tedavi hem temizlik hem de kozmetik amaçlı kullanmışlar. Ağrı kesici ve rahatlatıcı olarak bilhassa bitki yağları ve kremleri kullanmışlardır. Ayrıca krem formunda parfüm yapıp kullanmışlardır.
Antik Mısır’da Lavantanın en çok kullanılma sebeplerinden bir tanesi de günlük yaşamdaki ritüelleri idi. Ölüm ve mumyalama onların en önemli ritüellerinden biriydi ve özellikle lavanta kullanılırdı.
Suriye’nin Naarda bölgesinin lavantası ise Antik Yunan’da oldukça meşhur olmuştu. Bu sebeple lavanta bitkisi Nardus adıyla da bilinirdi. Aynı zamanda bu isimle İncil’de faydalarından bahsedildiği için kutsal sayılan bir bitkidir.
Bitkilerin gücünden yararlanan bir diğer topluluk ise Romalılar. En eski dönemlerinden beri keşfettikleri lavantanın sterilize etme yetisini ve elbette ki tedavi edici yönünü sıklıkla kullanmışlardır. Sadece günlük yaşamda değil; bilhassa savaş alanlarında askerlerin yaralarını temizleme, acılarını ve ağrılarını dindirme, sıklıkla da sakinleştirme amacıyla kullanıyorlardı. Sakinlik verici özelliğini, keşfettikten sonra uykuya yardımcı olarak da kullandılar. Kokusu ile ilgili keşfettikleri bir diğer özelliği ise haşerelerin bu kokuya olan duyarlılıkları idi. Bu caydırıcı duyarlılık nedeniyle çoğunlukla günümüzde de kullanıldığı şekliyle giysilerin, ambarların ve kilerlerin temizlenmesinde zararlıların uzaklaştırılmasında kullandılar.
Ticaretin gelişmesi ile Lavanta birçok toplumca keşfedilmiştir. Antik Yunan ve Roma’dan sonra özellikle deniz ticaretininde büyümesiyle farklı ülkelerin ve toplumların alışveriş yapmasına ve lavantanın avrupanın kuzeyine kadar gitmesine neden olmuştur. Böylece dünyaca bilinen İngiliz Lavantası da tarih sayfalarındaki yerini almış olur.
Lavanta hakkında elimizden geldiğinde bilgi vermeye çalıştık, faydalı olması dileğiyle…
