Pırlanta Taşı ve Özellikleri

Pırlanta Nedir?

Pırlanta taşı, yani işlenmemiş haliyle elmas orijinal olarak yalnız kimberlit kayalarında bulunur. Diğer kayalarda bulunan elmaslar ise büyük oranda kimberlitten aşınmalarıyla ya da tortuların başkalaşım geçirmeleriyle meydana gelmiştir. Elmasın en çok bulunduğu yerler olarak, Güney Afrika (Kimberley’de), Güney Amerika, Endonezya ve Hindistan gösterilebilir.

Pırlanta Taşının Özellikleri

Pırlanta, elmasın işlenmiş halidir. Pırlanta üzerinde 57 faset bulunur. Faset, ışığı yansıtan açılı yüzeylere verilen isimdir. Pırlanta üç bölümden oluşur. Bu bölümler taç, kemer ve külahtır. Kemerin üstünde bulunan bölüme “Taç” denir. Taç bölümünde 33 adet faset bulunur. Taç bölümünde bulunan fasetlerin sayısı fazla olduğu için, bu bölümde daha fazla yansıma ve parlaklık gözlemlenir. Bundan dolayı taç bölümü, pırlantanın geneline göre daha beyaz görünür.

“Kemer” bölümü doğal, cilalı ya da fasetli olabilir. Kemer kalınlığı pırlantanın parlaklığını etkiler. Kalın kemerli bir pırlanta daha mat görünür, ince kemerli pırlanta taşı ise mıhlamaya karşı dayanıksız olur. Kemer, pırlantayı sağlam tutan önemli bir bölümdür. Kemer olmasaydı, pırlanta üretimde kullanılamazdı.

Kemerin altında bulunan bölüme “külah” denir. Külah’ta 24 faset vardır. Külah pırlantaya giren ışığın dışarı yansımasını sağlar. Külah ne kadar doğru açıyla kesilmiş ise, pırlantaya giren ışık yansıyarak yine taçtan çıkar. Böylece pırlantada optimum parlaklık sağlanmış olur .Kimi zaman külah ucuna da faset atılabilir. Bu faset ile pırlantanın en hassas kısmı olan külah ucunda oluşabilecek hasarlar önlenmiş olur. Dünyanın en sert madeni olsa da, pırlanta belirli yönlerden gelen darbelere karşı dayanıksızdır ve çabucak kırılabilir.

İdeal bir pırlanta nasıl olmalıdır?

Bir pırlantanın değeri 4C (Cut – Carat – Color – Clarity) özellikleri ile belirlenir. 4C özellikleri pırlantayı sınıflandırırken kullanılan kesim (cut), renk (color), berraklık (clarity) ve karat (carat) ağırlığı olarak adlandırılan 4 özelliktir. Pırlanta satın alırken bu özellikleri mutlaka gözönünde bulundurmalısınız. Pırlantanın parlaklığı ve güzelliği bu 4 kritere bağlıdır. Pırlanta bir kaza sonucu hasar görmediği sürece 4C değerinden hiçbir şey kaybetmez.

Pırlanta’da 4C Nedir?

1- Kesim (Cut)

Pırlantanın kesimi, taşın simetrisi ve boyutları ile ilgili bir özelliktir. Kesim pırlantaya ışıltı verme ve pırlantanın ışığı kırma yeteneğini belirler. Taş ne kadar kusursuz bir renk ve berraklığa sahip olursa olsun kötü bir kesim ile mat bir görünüm sergiler.Bu sebeple en önemli özellik pırlantanın kesimidir.Çünkü kesim ne kadar iyi olursa pırlanta ışığı o kadar iyi verecektir. Pırlanta doğru açılarla kesilirse pırlantanın bir yüzeyinden giren ışık diğer yüzeyinden yansır ve sonuç olarak dağılarak “taç” denilen üst kısmından yayılır. Kesim çok derinse yada yeterince derin değilse ışığın bir kısmı pırlantanın “külah” olarak adlandırılan alt kısmından kaçar ve bu da pırlantanın yeterince parlamamasına sebep olur.

2- Karat (Carat)

Karat, pırlantanın ağırlığı ile ilgilidir. Karat gramın beşte biridir(1ct = 0,200 gr).Ağırlık pırlantanın değerinin belirlenmesinde önemli bir faktör olsada tek başına yeterli değildir.Aynı ağırlıktaki iki pırlantanın renk, kesim yada berraklık farklılıkları sebebiyle değerlerinde farklılıklar olur.

3- Renk (Color)

Pırlanta taşı oluşumu sırasında geçirdiği reaksiyonlar sebebiyle farklı renklerde bulunabilmektedir. Koyu sarıdan canlı, parlak beyaza doğru renk skalası vardır. Pırlantalar renksize ne kadar yakın olursa o kadar değeri artar. En nadir bulunan ve en beyaz olanlar D, E, F, G’dir. Doğadaki pırlantaların büyük çoğunluğu H-L renkleri arasındadır. M rengi ve altındakilerde sarı renk tonları açıktan koyuya doğru ilerler. Ayrıca çok nadir bulunan renklerde pırlantalar da vardır. Bunlar pembe, mavi, sarı, kırmızı gibi belirgin renklere sahip nadide taşlardır.

4- Berraklık (Clarity)

Berraklık karakteristikleri her pırlantayı diğerlerinden tümüyle ayrı kılar. Aynı yerde tümüyle aynı inklüzyona sahip olacak iki pırlanta yoktur. GIA, HRD gibi büyük pırlanta derecelendirme herhangi bir pırlantanın berraklık derecesinin belirlenmesinde kullanılan beş faktör bulunmaktadır.

1. Büyüklük
2. İnklüzyon(pırlanta içindeki leke yada iz) sayısı
3. Konum
4. Doğal Özellik
5. Kabartma

Dünyaca ünlü ve geçerliliği olan pırlanta sertifikaları:

• HRD (Hoge Raad voor Diamant) – Pırlanta Üst Kurulu
• IGI – Uluslararası Gemoloji Enstitüsü
• GIA – Amerika Gemoloji Enstitüsü
• AGSL – Amerikan Mücevher Sosyetesi Laboratuvarları
• IDL – Uluslararası Pırlanta Laboratuvarı

Detaylı pırlanta rehberi için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz…