Kristal Sistemi Nedir?
Kristal sistemi, Kristalografi’de kullanılan ve noktalardan oluşan bir dizi grubudur. Kristalografi ise mineraloji biliminin bir dalı olup, minerallerin şekillerini ve iç yapılarını inceler.
Mineraller, doğal olarak oluşan inorganik katı maddelerdir ve çoğu zaman belirli bir kristal yapıya sahiptirler. Kristal sistemleri, minerallerin atomlarının nasıl düzenlendiğini ve kristal yapılarının nasıl oluştuğunu belirlemek için kullanılan bir sınıflandırma sistemidir. Kristal sistemleri, minerallerin fiziksel özelliklerini ve simetrilerini anlamak için önemlidir.
Her bir kristal sisteminde yer alan mineraller, atomlarının düzenlenme biçimi ve simetri özellikleri nedeniyle benzer fiziksel özelliklere sahip olabilirler. Bu nedenle, kristal sistemleri minerallerin sınıflandırılması ve tanımlanmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Minerallerin Kristal Sistemleri Nelerdir? Nasıl sınıflandırılırlar?
Minerallerin kristalleşmesinden daha önceki yazılarımızda bahsetmiştik. Her birinin kristalleşme sistemi ayrıdır. Doğada 7 farklı kristal sistemi vardır. Kristallerimiz bu kristal sistemlerinden birine aittir. Aşağıdaki tabloda kısaca açıklamaya çalıştık.
Minerallerin Kristal Sistemleri | |||
| 1 | Kübik | Kübik kristal sisteminde 3 kristal ekseni birbirine dik ve eksenler eşit uzunluktadır. | |
| 2 | Hekzagonal | Hekzagonal kristal sisteminde a kristal eksenleri eşit uzunlukta olup birbirleriyle 120 derece açı yaparlar, c ekseni farklı uzunlukta olup a eksenlerine diktir. | |
| 3 | Ortorombik | Ortorombik kristal sisteminde 3 kristal ekseni birbirine dik fakat kristal eksenleri farklı uzunluktadır. | |
| 4 | Rombohedrik | Rombohedrik kristal sisteminde kristal eksenleri eşit uzunluktadır. | |
| 5 | Tetragonal | Tetragonal kristal sisteminde a ve a kristal ekseni birbirine dik ve eşit uzunluktadır, c kristal ekseni farklı uzunlukta olup a ve a eksenine diktir | |
| 6 | Monoklinik | Monoklinik kristal sisteminde 3 eksenden ikisi birbirini dik açılar ile keserler, üçüncü eksen diğer ikisini 90 dereceden farklı keser, eksenler birbirinden farklı uzunluktadır | |
| 7 | Triklinik | Triklinik kristal sisteminde 3 kristal ekseni birbirini 90 dereceden farklı keserler. Eksenler farklı uzunluktadır. | |
Mineraller hakkında daha fazla bilgi için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz.
Kristal Yapıların Oluşumu
Kristal yapılar, atomların düzenli ve tekrar eden bir desen içinde düzenlendiği inorganik katı maddelerin yapısını tanımlar. Kristal yapıların oluşumu karmaşık bir süreçtir ve birkaç faktörün bir araya gelmesiyle gerçekleşir.
Kristal yapıların oluşumu şu adımlardan oluşabilir;
Kristalizasyon: Kristal yapıların oluşumu, genellikle çözeltiden veya eriyikten katı haline geçerek gerçekleşir. Bir çözeltide veya eriyikte bulunan atomlar, moleküller veya iyonlar, belirli koşullar altında çökelerek kristal yapıları oluştururlar. Kristalizasyon süreci, katı madde içinde düzenli bir şekilde dizilmiş atomların oluşmasını sağlar.
Atomların Düzenlenmesi: Kristal yapılar, atomların düzenli bir tekrarlayan model içinde dizilmesiyle oluşur. Kristal yapıları belirleyen temel birim, “birim hücre” olarak adlandırılır. Birim hücre, atomların belirli bir düzende düzenlendiği en küçük tekrar eden yapıdır.
Simetri: Kristal yapılar, belirli simetri özelliklerine sahip olabilirler. Simetri, atomların birim hücre içinde nasıl düzenlendiğini ve bu düzenlemenin tekrar eden desenler oluşturup oluşturmadığını belirler. Simetri, kristal yapıların sınıflandırılmasında önemli bir rol oynar.
Kristal Büyümesi: Kristalizasyon başladıktan sonra, kristaller zamanla büyümeye devam eder. Bu büyüme, atomların çözeltiden veya eriyikten katı maddeye düzenli bir şekilde eklenmesiyle gerçekleşir. Kristal büyümesi, kristal yapıların boyut ve şekil bakımından gelişimini belirler.
Kristal Yapının Stabilitesi: Kristal yapılar, termodinamik ve kimyasal koşullara bağlı olarak farklı şekillerde oluşabilirler. Atomların düzenlenmesi ve bağlanma şekilleri, kristal yapının stabilitesini etkiler. Daha düşük enerji düzeylerine sahip olan yapılar, daha istikrarlı ve sıklıkla tercih edilen kristal yapılar olabilir.
Kısacası, kristal yapıların oluşumu, atomların düzenli bir desende düzenlenmesini ve bu düzenlemenin tekrar eden birim hücreler içinde gerçekleşmesini içerir. Kristal yapılar, fiziksel ve kimyasal özelliklerin yanı sıra minerallerin şekil ve simetrilerini de belirler.
